هما بی بی صولت قشقایی در گذشت
مریم فارسی : سردبیر هنر و صنایع دستی قشقایی آنلاین| با این مقدمه به دست بافته های قشقایی ورود پیدا می کنیم که بافندگان، بر اساس تجربیات دیداری خود ، زنان و مردان قشقایی رو به تصیور کشیده اند و بافته اند.
هر تجربه بصری در بستری از زمان و مکان شکل گرفته است. این گفته به این معنا نیست که دیده‌ها و تجربیات بصری گذشته‌ی ما بر آنچه که در حال می‌بینیم تأثیر می‌گذارد و ویژگی‌های آن را تغییر می‌دهد. جهت درک بهتر چگونگی ارتباط شکلی بین گذشته و حال باید دو نکته را حائز اهمیت قرار داد. ابتدا این‌که اشیای پیرامونمان که در زمان حال می‌بینیم، این‌ها «مستقل از تجربه و مقدم بر تجربه توسط نیروی ادراک ما» شکل بخشیده شده‌اند. مورد دوم آن‌که «کنشی متقابل میان شکل شیء حاضر و چیزهایی که در گذشته دیده‌ایم»، در ذهن ایجاد می‌گردد و با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.
با ذکر این نکته که ایجاد این ارتباط منوط به این است که ارتباط و اشتراکی به لحاظ ساختاری بین آن دو شیء احساس شود. برای مثال هر کیفی که اکنون می‌بینیم قرار بر این نیست با کیف یا سایر کیف‌هایی که در گذشته دیده‌ایم ارتباط پیدا کند. بنابراین ارتباط بین شی حاضر با اشیا دیده شده در گذشته – در صورت وجود ارتباط بین هر دو شی- به‌صورت خودکار در ذهن انجام می‌گردد. قدرت ذهن چنان است که اگر یک ضرورت باعث شود بیننده اشیایی با ویژگی‌های خاص آن ضرورت مشاهده نماید، تأثیر حافظه نیز بیشتر میشود. به‌عبارتی دیگر، به‌واسطه فرآیند دیدن که توسط چشم انجام میشود، ذهن این توانایی را دارد که آنچه را که می‌خواهد ببیند، در عالم واقع هم ببیند، حتی اگر واقعیت چیزی دیگر باشد.
مشخصات: گبه شیری عروسکی
ایل بافنده: قشقایی تیره کوهی
محل بافت: سرحد چهاردانگه
تاریخ بافت: دهه ششم قرن ۱۴ ه.ش
توضیحات: این قالیچه فضای بسیار شاد دارد و بافنده ی آن بی آن که نقشه ای در دست داشته باشد شروع به بافتن کرده است. در متن لاکی قالیچه ، علاوه بر دو زن عشایری ، حیوانات گوناگونی را ، از جمله چند شیر ، می بینیم . در وسط قالیچه شیری با اندامی درشت قرار دارد. چهره ی شیر برخلاف شیرهای اغلب قالی ها آرام و متبسم است.لابد بافنده ی قالیچه نخواسته است فضای شاد قالیچه را با چهره ی عبوس و خشن شیر بر هم بزند. در بالای گبه دو زن عشایری با دستمال و لباس های گلدار و رنگین در حال جشن و سرور هستند. همان طور که اشاره شد قالیچه بدون تهیه ی مقشه ی قبلی بافته شده است و این از امتیازات یک گبه اصیل است.
(منبع:با تار و پود عشق “محمد صادق فسایی”)
مشخصات: گبه شیری _ گوزنی
ایل بافنده: قشقایی طایفه دره شوری
محل بافت: چنارشاهیجان
تاریخ بافت: دهه ششم قرن ۱۴ ه.ش
توضیحات: نقوش این گبه عبارتند از زنان عشایر که لباس های رنگارنگ بر تن دارند، قوچ کوهی که شکار مورد علاقه ی شکارچیان عشایر است . شیر که نشانه ی شجاعت است . هنرمندان قشقایی هنگامی که برای خود قالی ببافند، معمولا نقش شیر را در آن کی گنجانند زیرا شیر جانور محبوب بیشتر هنرمندان قشقایی است. رنگ خاکستری بدن شیر و رنگ نارنجی یال این جانور با زمینه ی قرمز روشن قاب میانی قالی ، هماهنگی دلپذیری به وجود آورده است. علاوه بر قوچ و شیر ، در کنار نقش زنان عشایر تصاویری از سگ را می بینیم که همیشه در کنار ایل به نگهبانی می پردازد.
(منبع:با تار و پود عشق “محمد صادق فسایی”)
نمونه ای از گبه های شیری
که در این نمونه بنظر می آید بجای شیر نقش پلنگ دست آموز به تصویر کشبده شده است.همچنبن حضور نقس انسانی، بویژع زنان دیده میشود
در تصویر فوق نقوش انسانی و حیوانی یافت می شود.
بافنده با الهام از اِلِمان های محیط زندگی خود، به خلق نقوش می پردازد.
نقش شیر نمادی از قدرت و صلابت و زنان قشقایی در حال رقص و تلاشی که برای هر چه بع واقعیت نزدیک تر شدن نقوش شده است، بویژع در ترسیم لباس ها و حتی حرکت دست ها، به وضوح مشاهده می گردد.
نمونه ای دیگر از انعکاس تجربیات دیداری با فنده بر بافته های خویش…
دیدگاهتان را بنویسید