هما بی بی صولت قشقایی در گذشت
بنام مردان ایلم که ازجنس غیرت وکوه هستند.
بنام مردانی که صورت آفتاب سوخته شان
بیانگر غیرت،مردانگی وتعصب آنهاست.
مردانی که کلاه سرشان حکایت تاج کیانی کند وسرفرازیشان در تاریخ زبان زد خاص و عام است
(توضیح مختصری در رابطه با بخش اول:
دررابطه با پوشش زنان قشقایی باید به دومورد اشاره کنم،
۱-قسمت زیورآلات زنان:
قاب قران، قوطی چهارگوشه که اشاره کرده بودم ، یک نوع از زیورآلات است که درحال حاضر برخی از زنان نیز از آن استفاده می کنند جنس آن از برنج، نقره و طلا است.
۲-شلیته:یکی ازپوشش های زنان قشقایی است که از قدیم تاحال حاضر به همین نام خوانده می شده است، حتی بانوان لر نیز به زیر تنبان شلیته می گویند.)
بخش دوم:
(پوشش مردان ایل قشقایی).
پوشش مردان هم همانند لباس زنان زیبایی ها و جلوه های خاص خود را دارد و از پارچه های متنوع و متفاوت تهیه می شود که عبارتند از:
۱-کلاه(برک)
احتمالا همگی جریان خواستگاری رضا شاه از دختر ناصرخان برای پسر ش (محمد رضا ) شنیدید که بنا به تایید تاریخ جواب رد شنید وچون قره تاج و تخت شاهی بود ، زن ناصرخان به او هشدار داد که اگر این تاج ملاک پادشاهی است من برای تمام مردم قشقایی تاج انتخاب می کنم و دستور می دهم تمام مردان ایل قشقایی تاج به سربگذارند تاحکم شاهی کند.»
(اقتباس از کتاب مقدمه ای بر شناخت ایل ها وچادرنشینان ایران، نوشته: ایرج افشار)
بنابراین مردان ایل قشقایی که تا آن زمان از کلاه های بدون لبه و گوشه همانند کلاه فعلی مردان ایل بختیاری برسر میگذاشتند.
کلاه دوگوشی ایل قشقایی به دستور ناصر خان قشقایی ساخته شد و تمام مردان قشقایی از آن استفاده کردند.
جنس این کلاه از کرک بز بوده که به سختی تهیه می شود و بالغ بر ۲۰۰ الی ۳۰۰ گرم وزن دارد.
این پوشش سرمردان را در مقابل سرما و گرما مراقبت و به گونه ای طراحی و تهیه شده که باعث رنجش پوست سر نمی شود و از طرفی درهنگام وزش باد نیز ازسر نمی افتد.
۲- پیراهن (کینگ):
براساس نوشته کتاب سیه چادرها،پیراهن مردان ایل قشقایی، از لحاظ برش مانند پیراهن مردان بختیاری آن هم بدون یقه است با قد و اندازه معمولی و بارنگ مشکی و سفید .
۳- شلوار:
شلوار مردان ایل از سال در گذشته بی شبهات به لباس بختیاری نبوده وتا ۱۳۲۰ ( براساس نظر نویسنده شناخت ایل ها و چادرنشینان و….) شلوار آزاد و فراخ استفاده میکرده اند که مچ آن تنگ بوده و کمرگاه ان کمربند بسته می شده است.
رنگ شلوار ترک زبانان معمولا مشکی بوده و جنس آن دبیت (پارچه ضخیم).
۴- ارخالق:
ارخالق ازجنس پارچه نخی با رنگ های سفید و زرد و اندازه آن تا مچ پا بوده است. (برای جوانترها و کودکان از پارچه های گلدار استفاده می کنند که زیبایی آن را دو چندان می کند.) کناره های آن چاک دارد و پایین آن گشاد است که به وسیله شال کمر روی هم بسته می شود تا با بدن فرد تناسب بهتری پیدا کند.
۵- شال کمر:
شال کمر مردان قشقایی از جنس چیت سفید یا قهوه ای درحدود ۵ متر (بش ارشین) طول دارد و در برخی مواقع عرض آن تاحدود یک متر هم می ر سد.( بییرارشین )چنانچه ارخالق سفید باشد از شال کمر گلدار استفاده می شود.)
۶- چغا:
غالبا از پشم شتر و گوسفند با رنگ های روشن می باشد و در مراسم های مختلف به ویژه جشن های عروسی پوشیده می شده و همچنان جوانان مشتاق این پوشش از آن استفاده می کنند.
(چغا پرستاره پوشش اصیل قشقایی نبوده و مربوط به قوم بختیاری و بویر احمدمی باشدکه به آن چغا و زینهاره « زنهاره »
می گویند.
۷-زنهاره« زینهاره »: بندی است مزین به گمپول سه رنگ (رنگ پرچم) که پس از پوشیدن چغا بخاطر جلوه زیبایی و متناسب شدن ان با بدن از روی چغا بسته می شود که معمولا از جنس ابریشم و کاموا است.
(البته برخی جوانان زنهاره را بر روی ارخالق نیز می پوشند.)
۸- کپنگ:
کپنگ پوششی است ازجنس پشم بره به مانند پالتو ( باشمایل بزرگ ) که چوپان ها برای محافظت خود در مقابل سرما از آن استفاده میکنند.
۹- ملکی یاگیوه:
مردان قشقایی این پوشش ها را که از جنس پنبه ای، نخی و پالاستیک « برای کف »است، بخاطر سبکی ، سرعت در راه رفتن و مقاومت در برابر سنگ ها و صخره ها می پوشند و در شهرستان های آباده و شیراز (قلات) به عمل می آید.
پایان
زهره رستمی کیا
کارشناس علوم سیاسی
دیدگاهتان را بنویسید