یک پارچه اصالت؛ 

نگاهی به لباس محلی قوم قشقایی

در صفحه ۵ شماره دیروز (یازدهم بهمن ماه) روزنامه «خبرجنوب» در مطلبی با عنوان میراثی که از زیبایی اش سیر نمی شوید» به معرفی پوشاک بانوان استان کهگیلویه و بویراحمد پرداخته شد که به اشتباه با تصویر لباس محلی بانوان ایل قشقایی انتشار یافت به همین دلیل در مطلب خواندنی پیش رو ضمن معرفی پوشاک محلی بانوان ایل قشقایی به زیبایی های منحصر به فرد این لباس سنتی و اصیل می پردازیم.

سالهای نه چندان دور لباس بانوان قشقائی به عنوان زیباترین لباس ایران شناخته شد و پوشش مردمان این تبار را در کنار فرهنگ و تمدن جذابشان به بهترین شکل ممکن معرفی کرد.

لباس زنان و مردان ایل قشقایی چهارم بهمن ماه سال ۱۳۹۱ با شماره ۹۲۳ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشورمان به ثبت رسیده است.

 لباس زن قشقایی با نوع زندگی ایلات قشقایی تناسب کامل دارد؛

یعنی زندگی در طبیعت، گذر از معابر صعب العبور ، مواجهه با طوفان، عبور از دشت، بوران و برف کوهستان موارد بسیاری که یک زن ایلیاتی با آن مواجه است. ضخامت پارچه لباس و چند لایه بودن آن شاید بر همین اصل باشد البته با توجه و دقت به ساختار و فرم لباس به این نتیجه می رسیم که لباس قشقایی در کنار همه جذابیت های بصری در واقع برای کار و فعالیت روزمره زن ایلیانی هم مناسب سازی شده است.

ایل قشقایی دارای تمدن و فرهنگ و لباس مخصوص می باشد. متاسفانه استفاده از لباسهای محلی در حال حاضر تنها محدود به مراسم عروسی و مناسبت های خاص شده است. در سال ۱۹۹۷ میلادی در جشنواره لباس های محلی در تهران لباس قشقایی زیباترین لباس شناخته شد لباس های محلی مردان قشقایی نیز جاذبه های خاصی دارد و آوازه آن تا دور دستها نیز رفته و امروزه به یکی از مهم ترین جاذبه های فرهنگی این قوم تبدیل شده است. پوشاک زنان عشایر شامل کلاهک آرخالق تتبان و پاپوش است که بیشتر در رنگ های شاد و متنوع و الهام گرفته از طبیعت تهیه می شود.

پوشاک مردان ایل را هم کلاه، پیراهن آرخالق، شال کمر، چقه و کپنک تشکیل میدهد. ایلاتی ها در گذشته دارای آرخالق و شال و کلاه های بدون لبه و نمدی بوده اند و در عصر پهلوی ناچار شدند مثل دیگران لباس یک شکل بپوشند.

معرفی لباس قشقایی در سایت روزنامه خبر جنوب

معرفی پوشش زیبای زنان قوم قشقایی

اجزای پوشش زنانه قوم قشقایی در قسمت سر و صورت شامل چارقد، یاقلوق، کلاخچه و سنجاق است و در قسمت بالاتنه پیراهن و ارخالوق و در پایین تنه شلیته و تومون است.

لباس قومیت قشقایی دارای اجزای منحصر به فرد و با ظرافتی است که آن را از سایر قومیت ها نظیر عزیزان لر زبان و بعضی روستاییان که دارای لباس مشابه هستند متمایز می کند. ارخالوق با طراحی منحصر به فردش که ظاهرا مناسب فصل سرما طراحی شده است دارای جزئیات خاصی از قبیل آستین بلندی ست که انگشتان دست را نیز تحت پوشش قرار میدهد و دوخت لوزی شکل زیر بغل که ظاهرا برای جلوگیری از تعرق و بوی نامطبوع بدن به لحاظ چند لایه لباس پوشیدن تعبیه شده است. همچنین الزامی بودن استر برای ارخالوق و جنس ضخیم و خشک پارچه حکایت از کار کرد زمستانی آن دارد.

ضمنا دو زائده مربع شکل در دو انتهای راست و چپ ارخالوق وجود دارد یاقلوق همانند تاج روی سر زنان قشقایی قرار می گیرد و دارای بافت نرم و ابریشمی است و با دستمال سر سایر قومیت ها که روی پیشانی بسته می شود متفاوت است. چارقدهای قوم قشقایی از جنس تور و دارای تزیینات ظریف و دست دوز است و با لچک سایر قومیت ها متفاوت است. یکی دیگر از اجزای پوشش زنان قشقایی کلاخچه نام دارد که زیر چارقد و روی سر قرار می گیرد که نه تنها زیبایی و ظرافت پوشش را دو چندان می کند بلکه به مرتب نگه داشتن چارقد و یا فلوق کمک زیادی می کند تومبون قری نیز دارای جزئیاتی شامل نوار و دم پاچه است، نوار در لباس قوم قشقایی کاربرد مغزی دوزی در سایر لباسها را دارد یک جزء ظریف و زیبا که در گوشه و حاشیه ارخالوق و پایین تومونها دوخته و به لباس زیبایی منحصر به فردی می بخشد از آنجایی که تومون بلند بوده و گاهی روی زمین کشیده می شده دم پاچه به منظور حفظ سلامت پارچه تومون و حفظ شکل مدور و دایره ای تومون استفاده می شود.

شلیته نیز علاوه بر کاربرد بهداشتی آن برای زنان مانند. ژیپون در لباس های اروپایی عمل کرده و پف تومون را تنظیم می کند.

زیور آلات لباس قشقایی

اوج لطافت و ظرافت در طراحی پوشش قشقایی در گردنبندهایی موسوم به مهلو و میخک گیاهان معطری که مرور زمان از عطر خوش آن نمی کاهد است که از اکسسوری های پوشش قشقایی ست که مشخصه ی تأهل زنان جوان، نیز بوده و از لوازمی است که دختران قشقایی زمان عروسی باید برای خود تدارک ببینند.

رایحه خوش و معطر بودن نوعروس ها یکی دیگر از خصیصه های منحصر به فرد پوشش قشقایی است. به دلیل استفاده سایرین از پوشش زنان قشقایی بر آن شدیم که تعلق و خواستگاه این پوشش به قوم اصیل قشقایی که حکایت از هنر و زیبایی شناسی این قوم می کند را بیان کنیم.