هنرمند ارزنده ایل قشقایی

گفتگو با دکتر فرهاد گرگین پور

مرداد ماه بود، هوا گرم اما منطقه ییلاقی اقلید و آباده مطبوع و خوش منظر می د ر خشید، با استاد رجایی و خانم صهبانیا به منطقه ییلاقی عشایری شمال استان رفته بودیم تا برای رادیو و روزنامه از مردم عشایری منطقه گزارش شنیداری و مکتوب بگیریم، درست یادم است که اول به منابع طبیعی آباده رفتیم. بعد از تهیه گزارش از وضعیت نه چندان خوشایند عشایر به درخواست استاد رجایی که برای برنامه عشایر مطلب و گزارش می گرفت، جویای استاد گرگین پور شدیم که منزلش در آباده بود، من ده سال قبل از آن یعنی سال ۷۳ استاد گرگین پور را که برای یک اجرا به شیراز آمده بود دیده بودم،. خوش اخلاق او برای دیدار مجدد، انگیزه‌ای برآیم شده بود، در منزل باصفا ی استاد گرگین پور که با تزیین دست با فت های عشایری چشم را نوازش وروح را آرامش میداد، با استاد مواجه شدیم، بعد از گفتگوی خودمانی و احوال پرسی، جناب رجایی مصاحبه را با استاد گرگین پور آغاز کرد و چون مطالب استاد گرگین پور بخصوص در آن زمان می توانست برای اهل هنر بویژه جوانان جالب و جذاب باشد، ماهم مصاحبه را برای چاپ در روزنامه عشایر خبر جنوب ، که خانم صهبانیا، سردبیر آن بو د همزمان ضبط کردیم که درواقع اولین گفتگوی استاد گرگین پور با رادیو و روزنامه در بعد از انقلاب اسلامی محسوب می شود، که بنده برای این مصاحبه مقدمه ای کوتاه درحد شناختم خودم از خانواده گرگین پور نوشتم که بخاطر رعایت اصالت خبرنگاری عین آن و خود مصاحبه که استاد رجایی مجری آن بود را بعد از چهارده سال و اینک که ققنوس خوش آواز و رنگ موسیقی قشقایی به سرای ابدیت پیوسته تقدیم می کنم.

(هنر در خانواده گرگین پور موروثی بوده و امروزه بعد از پدر، این دو روشن ضمیر دور افشان، چون مرصعی، درخشان در آسمان مشعشع ایل ما می درخشند و مردم ایل همواره، چون تشنه ای د کویر، از حلاوت نوای دلنشین موسیقی آنان َسیراب می شوند، براستی چه زیباست دیدا ر کسانی که هرچند مارا نمی بینند، اما چنان با دلشان که آمیخته به هنر و دانش است، در عمق وجودمان نفوذ می کنند، که دل کندن از آنها میسر نیست، گویی عشقی پر جاذبه بین ماست، که در این گنبد دوار از صدای سخن آن، خوشتر چیزی نیست،و بی شک گل همیشه سبز بوستان ایل ما،( دکتر گرگین پور) دا رای چنین خصلت والایی است.

با دکتر فرهاد گرگین پور استاد موسیقی و ادبیات که شاید کمتر گوشی در آین سرزمین ندای آکاردئون اورا نشنیده باشد، در منزل زیبای او که تابلو ی تمام نمایی از فرهنگ، هنر واداب و سنن قشقایی بود، به گفتگو نشستیم و از گذشته گفتیم تا آینده،،، با سپاس از استاد محسن رجایی پناه که زحمت این گفتگوی صمیمانه و بیاد ماندنی را کشیدند و برای برنامه عشایر، صدای مرکز فارس آن را تهیه کردند، وماهم همزمان آن را برای شما خوانندگان هنرمند این ویژه نامه (خبر عشایر جنوب) ضبط کردیم، مشروح این مصاحبه را تقدیم شما عزیزان می داریم.

اقای رجایی سوال اول را به روال خبرنگاری از گذشته مطرح کردند.

جناب استاد گرگین پور از زندگی و خاطرات دوران کودکی بفرمایید!؟

[quote]اول بنده سپاسگزار م از شما خبرنگاران برنامه عشایری که برای اشاعه فرهنگ ایل قشقایی تلاش می کنید و به ماهم لطف دارید. البته شیرین و بیاد ماندنی ترین خاطرات ما متعلق به دورانی که در ایل بودیم، هست که تحصیل را هم در همین زمان شروع کردیم، اما چون بندرت مشکل نابینایی قوت گرفت به گونه ای که دیگر قادر به تشخیص خط نبودیم، مدتی تاخیر افتاد، اما بعد ها من در دبستان زنجیران فیروزآباد شروع به تحصیل نمودم و برادرم فرود هم در شیراز آموزش را آغاز کرد، البته من با یکی از خواهران م که دچار این مشکل بود همکلاس شدیم که این با ر موسیقی و تحصیلات را بصورت همزمان ا دامه دادیم.[/quote]

_””استاد چه آنگیزه ای در گرایش خانواده شما به موسیقی تاثیر داشت!؟

[quote]در خانواده ما از گذشته عده‌ای موسیقیدان بودند ویا با کسانی که ساز نقاره وستار می نواختند، مثل عاشیق ها ی ایل ارتباط داشتیم، اما بطور رسمی از شش تا ۷ سالگی با برادر م فرود شروع به آموزش کردیم، البته من آکاردئون را برگزیدم اما او به دنبال ساز های مختلف(ویلون، کمانچه) رفت. جالب است بدانید در همین دوران ما در برنامه کودک رادیو شیراز به اجرا ی برنامه مشغول می شدیم و اغلب رخ می داد که برای هنرمندان بزرگی هم باید آهنگ میزدیم، که بعدها فرود مشغول ساخت آهنگ شد و مقام کسب کرد، اما من ادبیات را انتخاب کردم، لذا به جرات می توانم بگویم تشویق مردم ایل در کار ما خیلی موثر بود در حقیقت افراد ایل معلمان ا صلی ما بودند، یادم است یک نی کوچکی که به آن *دودگ* می گفتند از نزدیکان گرفته بودیم وبه اجرای موسیقی می پرداختیم، بنابراین فکر می کنم نوع زندگی ایل، قویترین انگیزه ما برای گرایش به موسیقی بوده است.[/quote]

پس با این وصف باید رابطه عاطفی مستحکمی در بین خانواده وایل حاکم باشد!؟

[quote]درمورد ایل که همه مردم به ما محبت دارند و جای سخن گفتن ندارد، در مورد خانواده هم بله، رابطه عاطفی ما تا حدود زیادی صمیمانه و مقتدرانه است و با اینکه در سن بالایی هستیم، ولی از لحاظ عا طفه چیزی کم نشده که دلیل آنهم با به ایل برمی گردد و می تواند متاثر از خوی وخصلت قشقایی ها که دران احترام به یک دیگر و اصولا دوست داشتن که خیلی مهم است، باشد گه، این امر در زندگی ما نیز نمایان است.[/quote]
جناب استاد چه رابطه ای می توان بین موسیقی و ایل قشقایی فرض کرد!؟

[quote]نوع زندگی قشقایی با موسیقی عجین هست و می شود اذعان کرد، بدون موسیقی، قشقایی روح حیات نخواهد داشت، کما این که همیشه هم این قوم در زندگی خود بزرگانی داشته که آهنگ و آواز آنها به زندگی ایل روح و امید می بخشیده که از نظر من این هنر مندان و فرهیختگان به سه نسل تقسیم می شوند که گروه اول که اغلب د ر قید حیات نیستند و بنیان موسیقی و آواز را د ر ایل بنا نهادن و شاهکار می کردند، مانند مرحوم پدر م حبیب خان، محمدحسین کیانی، محمد قلی خورشیدی، استاد داوود نکیسا، منصور بهمنی، ماه پرویز که باید اورا قمر آواز ایل دانست، شاه میرزا(نی نواز بی همانند قشقایی) و همینطور محمود خان اسکندری که زحمت زیادی برای حفظ موسیقی قشقایی کشیده است.
نسل دوم، شامل برادر م فرود و بنده، طهمورث کشکولی و مرحوم هولاکو جانی پور و ابراهیم کهندل پور (که هم زیبا آهنگ می زند و هم می خوانند) و نسل سوم که مختص جوانان عزیز ایل هست که بعد از انقلاب خیل گرایش جوانان به موسیقی اصیل قشقایی افزایش چشمگیر ی داشته مانند مسعود نامداری، امین اقایی، و بقیه عزیزان که در شیراز فیروزآباد به هنرنمایی می پردازند(لازم بذکراست که در زمان این مصاحبه طهمورث خان کشکولی و محمود خان اسکندری درقید حیات بودند و همچنین استاد گر گین پور ۷ سال بعد در یک مصاحبه نام صمصام شاه محمدی، محمد جاویدی، پیران درخشان، اصغر علی نژاد و ایلیا شار گودرز ی را که اتفاقا همراه خود در آین برنامه اجرا داشت به فهرست نسل سوم اضافه کرد و افزود: با این حساب آسمان هنر موسیقی قشقایی هرگز بی ستاره نوازندگان و خوانندگان نخواهد بود)[/quote]

در پایان چنانچه توصیه و مطلب خاصی دارید بفرمایید.!؟
[quote]موسیقی قشقایی ظرفیت جهانی دارد و می تواند در دنیا مخاطب داشته باشد و لذا جوانان که اشتیاق فراوانی به موسیقی پیدا کردند، توصیه می کنم، که نباید زود دچار غرور شوند ، بنده خودم را هیچگاه موسیقی دان و هنرمند نمی دانم، بلکه خودم را هنر دوست معرفی می کنم ، لذا باید خیلی تلاش و کار بکنیم و با بهره گیری از هنر افراد پیشکسوت، موسیقی قشقایی را که از نسل گذشته به ما و به جوانان که برخی از آنها حتی در حد استادی هستند، رسیده، حفظ کنیم و مسوولین هم از جوانان حمایت کنند که آثار آنها در حوزه موسیقی بیشتر نشر و پیشرفت کنند.[/quote]

در پایان این مصاحبه جناب رجایی از دکتر گر گین پور بخاطر فرصتی که برای مصاحبه گذاشته بود تشکر کرد و استاد موسیقی نیز پاسخ داد، منهم از شما که زحمت کشیدید و رنج سفر به منطقه عشایری آباده را تحمل کردید، تشکر می کنم.

یاد اسطوره، موسیقی، ادب و اخلاق قشقایی (که همانند ققنوس که نوشته اند پرنده ای خوش آواز و رنگ بوده و عمر هزار ساله دارد،) تا ابد مانا و جاودان باد.
محسن نامداری آبان ۹۷